“Để làm nước Mỹ vĩ đại và vinh quang trở lại, tôi tuyên bố ứng cử tổng thống Mỹ”, Donald Trump phát biểu trước hàng trăm người ủng hộ tại dinh thự Mar-a-Lago, bang Florida tối 15/11 (sáng 16/11 giờ Hà Nội). Tuyên bố này chấm dứt những đồn đoán lâu nay về việc cựu tổng thống 76 tuổi có tiếp tục ra tranh cử năm 2024 hay không.
Dù nổi tiếng là người khó đoán và dễ thay đổi quyết định vào phút chót, ông Trump nhiều tháng qua dường như không che giấu ý định tái tranh cử tổng thống. Nếu đánh bại các ứng viên khác trong vòng bầu cử sơ bộ để trở thành ứng viên đại diện cho đảng Cộng hòa, ông Trump sẽ thực hiện chiến dịch tranh cử tổng thống lần thứ ba trong sự nghiệp chính trị của mình.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố tái tranh cử. Video: RSBN.
Các cố vấn cho biết chiến dịch tranh cử 2024 sẽ có đội ngũ nhân viên và ngân sách nhỏ hơn năm 2020, vì ông Trumpphàn nàn rằng chiến dịch năm đó thất bại do có quá nhiều người và chi quá nhiều tiền. Chiến dịch mới của ông dự kiến đặt trụ sở tại Nam Florida.
Ông Trump được cho là đang xây dựng đội ngũ cộng sự cho chiến dịch tranh cử với những gương mặt quen thuộc mà ông cảm thấy thân cận và thoải mái, theo giới quan sát. Tuy nhiên, ở bên ngoài, nền tảng ủng hộ của ông đã suy yếu hơn nhiều so với hai năm trước đây.
Ngay cả khi đảng Cộng hòa nắm chắc khả năng kiểm soát Hạ viện, các nhà phân tích cho rằng không thể phủ nhận thực tế đảng của ông Trump đã không thể hiện tốt như mong đợi trong cuộc bầu cử giữa kỳ. “Sóng đỏ khổng lồ” mà ông Trump và nhiều thành viên Cộng hòa dự đoán đã không xảy ra, khi đảng Dân chủ bảo vệ được quyền kiểm soát Thượng viện, còn cách biệt tại Hạ viện cũng rất mong manh.
Ứng viên thượng viện bang Ohio JD Vance là một ví dụ. Vance đã bị các đối thủ dẫn trước trong các cuộc thăm dò ban đầu, nhưng kể từ khi nhận được sự hậu thuẫn từ ông Trump, ứng viên này đã dẫn đầu trong hầu hết các cuộc khảo sát.
Trump cũng đứng đầu trong các cuộc thăm dò sớm về bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa, với tỷ lệ chênh lệch đáng kể. Trong hầu hết cuộc khảo sát trên phạm vi cả nước, ông nhận được tỷ lệ ủng hộ khoảng 40-50%, cao hơn 20-30% so với đối thủ cạnh tranh lớn nhất là Thống đốc Florida Ron DeSantis.
Cựu tổng thống cũng dẫn đầu trong các cuộc thăm dò ý kiến tại những bang bầu cử sơ bộ sớm. Khảo sát tại bang Iowa do nhóm ủng hộ DeSantis thực hiện vào mùa hè cho thấy tỷ lệ ủng hộ Trump là 38%, trong khi Thống đốc Florida là 17%. Vào tháng 8, cuộc thăm dò ở New Hampshire do Đại học Saint Anselm thực hiện có kết quả là 50% ủng hộ Trump và 29% ủng hộ DeSantis.
Cuộc thăm dò gần nhất của Susquehanna Polling & Research vào cuối tháng 10 chỉ ra tỷ lệ ủng hộ của Trump và DeSantis ở bang Nevada lần lượt là 41% và 34%.
Phân tích dữ liệu bầu cử Mỹ từ năm 1972 đến năm 2016 cho thấy những ứng viên nhận được tỷ lệ ủng hộ ở mức 40-50% trong các cuộc thăm dò trên toàn quốc có thể nắm trong tay 75% cơ hội được đề cử làm ứng viên của đảng, theo Rakich.
“Donald Trump có lẽ là người có khả năng giành chiến thắng cao nhất trong vòng bầu cử sơ bộ để trở thành ứng viên của đảng Cộng hòa chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024”, Jared Mondschein, giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Mỹ thuộc Đại học Sydney, nhận định.
Mondschein cho biết trong cuộc thăm dò ngày 15/11 về việc lựa chọn ứng viên đại diện đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống, 47% đã bỏ phiếu cho Trump và 33% bỏ phiếu cho Ron DeSantis.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng dù nền tảng ủng hộ trong đảng Cộng hòa tương đối vững chắc, ông Trump vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong cuộc đua trở lại Nhà Trắng lần nữa.
Cựu tổng thống thường nói với cử tri trong các cuộc vận động rằng “các bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi vì chiến thắng quá nhiều”. Nhưng kể từ khi ông lên nắm quyền, đảng Cộng hòa đã để mất Hạ viện vào năm 2018 và mất Thượng viện vào năm 2021, còn Trump để thua trong bầu cử tổng thống năm 2020. Ông đang bị nhiều thành viên Cộng hòa đổ lỗi khi đảng bỏ lỡ cơ hội giành quyền kiểm soát Thượng viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ vừa qua.
Nhiều thành viên Cộng hòa đã lên tiếng phản đối ý tưởng Trump tranh cử và đại diện cho đảng trong cuộc đua năm 2024. “Sẽ là sai lầm tồi tệ nếu đảng Cộng hòa đề cử Donald Trump làm ứng viên vào năm 2024”, Mo Brooks, nghị sĩ Alabama và từng là người ủng hộ Trump nhiệt thành, nói.
Ngoài ra, cựu tổng thống cũng có thể phải đối mặt với nhiều cuộc điều tra, cáo buộc gian lận của Tập đoàn Trump, vai trò của ông trong cuộc bạo loạn Đồi Capitol và cuộc điều tra của FBI về các tài liệu mật Trump trữ ở nhà riêng.
Các thành viên Cộng hòa hiện tỏ ra không mấy lo ngại với các thách thức pháp lý mà cựu tổng thống phải đối mặt, nhưng nếu Trump bị truy tố trong một cuộc điều tra, ông có thể nhanh chóng bị loại khỏi cuộc đua lựa chọn đại diện cho đảng tranh cử tổng thống, theo Rakich.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng kịch bản này vẫn rất xa vời, do Trump có nhiều kinh nghiệm và chiến thuật đối phó với bão kiện tụng và điều tra. Bởi vậy, ông vẫn là đối thủ nặng ký và khó đoán trong cuộc đua hướng tới Nhà Trắng.
“Khi Trump tuyên bố tranh cử tổng thống lần đầu tiên vào năm 2015, chúng tôi chưa từng thấy ứng viên nào giống như vậy và rất ít người chấp nhận ông là đại diện của đảng. Dù bắt đầu chiến dịch mà không được lòng các cử tri Cộng hòa, ông Trump sau đó cho thấy những dự đoán về thất bại của ông đã hoàn toàn sai lầm”, Rakich cho hay.
Nhà phân tích này thêm rằng bảy năm sau, Trump vẫn là một chính trị gia có một không hai trong lịch sử Mỹ: một cựu tổng thống đang tìm kiếm nhiệm kỳ thứ hai, đồng thời đối mặt với loạt cuộc điều tra.
“Tuy nhiên, bài học rút ra vẫn như vậy: đừng quá tự tin vào những dự đoán của bạn. Với Donald Trump, bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra”, Rakich cho hay.
