Nếu đi ngược dòng thời gian từ những năm đầu phôi thai khi người Việt mới đặt chân tới Hoa Kỳ sau năm, hơn 43 năm đã thoáng trôi qua một cách nhanh chóng mà đôi khi chúng ta nhìn lại khoảng thời gian đó vẩn chưa tin là sự thật. Khi người Việt đến Hoa Kỳ trong khoảng thời gian đầu năm 1975 và kéo dài cho tới đầu thập niên 80, mọi thứ đều mới mẽ và bỡ ngỡ. Lòng ngậm ngùi, bồn chồn nhớ quê nhà, ngôn ngữ khác biệt và phải dối mặt với tình trạng công việc làm còn bấp bênh để nuôi sống bản thân và gia đình. Thời bấy giờ hầu như đại đa số người Việt tập trung trên nhiêu tiểu bang như California, New York, Atlanta, Texas, và Iowa. Phần lớn ở những tiểu bang này có nhu cầu sinh sống cao, công việc tương đối dễ kiếm và không cần nhiều kỹ năng đặc biệt, và thậm chí đôi ba câu sinh ngữ cũng đủ thuyết phục cho các cơ quan nhận vào làm. Điển hình như tiểu bang Iowa – nơi được biết đến là một tiểu bang có nhiều trang trại bò, nhiều lò giết mổ gia súc để phân phối thịt cho khắp nơi trên nước Mỹ và ngoài nước. Riêng California thì có nguồn khí hậu khá tốt, phù hợp với khí hậu Việt Nam, nhiều đồn điền và trang trại trồng trọt, nói chung là dễ dàng thích nghi và cũng vì đó mà cho tới ngày hôm nay California vẫn luôn được mệnh danh là tiểu bang lý tưởng nhất cho người Việt chúng ta.
Ở thời điểm ấy, tại làng Hope Village, nằm trong vùng Sacramento, đã được Hoa Kỳ chọn và dựng lên nhiều trang trại làm nơi trung tâm chuyển tiếp và tạm định cư cho người Việt thời bấy giờ. Trong những năm đầu khi người Việt mới đặt chân tới Hoa Kỳ, yếu kém về ngôn ngữ, không có phương tiện đi lại, cuộc sống chưa biết sẽ đi về đâu, diễn viên Tippi Hendren, với lòng nhân ái và muốn giúp đở cho người Việt Nam có một việc làm ổn định, đã tạo cơ hội và mời bà Dusty Coots – là người chăm sóc móng tay và móng chân riêng biệt cho bà Tippi bay đến trại vào mỗi tuần để dạy nghề làm móng cho người Việt. Và thế là từ cơ duyên này, nghề Nail gắn liền với người Việt Nam chúng ta bắt đầu “sinh sôi nảy nở”.
Ở California, hiện có hơn 100.000 thợ sửa móng tay; và 80% các kỹ thuật viên này là những người Việt (theo California Healthy Nails Salon Collaborative, 2015). Dựa trên Nails Magazines tính đến năm 2016, có khoảng 350.000 đến 410.000 kỹ thuật viên làm móng tại Hoa Kỳ (theo NAILS, 2016). Sự tăng trưởng của ngành công nghiệp móng tay ở Mỹ liên tục ở một tỷ lệ đáng kể và trong phạm vi số lượng lớn cả trong lực lượng lao động và thực thể kinh doanh vì lý do chính đáng; đặc biệt là trong số những người nhập cư châu Á và đặc biệt là người Việt Nam. Ngành làm móng (Nail) là một trong những ngành phát triển nhanh nhất trong ngành công nghiệp làm đẹp với quy mô trong thị trường Mỹ với mức thu nhập trên 10 tỷ (NAILS, 2015; NAILS, 2017). Sự tăng trưởng của các thợ làm móng (kỹ thuật viên) được ước tính gần 30% giữa năm 2010 và 2018 (Walsh, 2012), vượt xa tốc độ tăng trưởng trung bình của các ngành nghề khác trong vòng 20% (Lacey, & Wright, 2013); khi con số này có khả năng ở mức thấp hơn của ước tính dựa trên sự hợp tác chăm sóc móng tay khỏe mạnh tại California (2017). Nghành Nail của người Việt chúng ta tại Hoa Kỳ đã thực sự là một nghành thẩm mỹ nổi trội nhất và cũng là niềm hảnh hiện cho người Việt nơi xứ người.
Đại đa số các bạn tôi là chủ tiệm nail, họ sống khỏe và chăm sóc đủ đầy cho các con của mình ăn học nơi xứ người. Một số chủ tiệm biết đầu tư đã chuyển nguồn sinh lợi từ nail sang địa ốc và rất thành công. Nhưng đó là câu chuyên của những năm trước. Trong vài năm gần đây, khi ai ai cũng khởi nghiệp bằng cách mở tiệm nail, thì dịch vụ này trở nên bão hòa, kéo theo giá thành đi xuống. Điều bấp bênh nhất đó chính là việc “thừa tiệm thiếu thợ” đã khiến nhiều chủ tiệm phải đóng cửa sau một thời gian ngắn hoạt động, chỉ có các tiệm với quy mô lớn, chuyên nghiệp và tồn tại lâu đời mới duy trì được nguồn thu nhập ổn định của mình – nhưng tất nhiên không còn thoải mái như ngày nào. Khi tôi ngồi viết bài viết này thì bạn tôi – một ca sĩ cũng có tiếng tại Texas, vừa đăng thông báo sang tiệm nail của mình trên facebook cá nhân của cô. Một người bạn khác của tôi thời gian gần đây, dù là chủ và là một doanh nhân địa ốc khá thành công, nhưng vẫn sáng tối phục vụ khách hàng của mình để duy trì nhịp sinh hoạt của tiệm khi nhiều nhân viên đã chạy từ chỗ này sang chỗ khác như đi chợ. Cá nhân tôi cũng làm chủ một tiệm nail tại vùng Dallas – Forth Worth, nhưng tình trạng chung vẫn ảnh hưởng khá nhiều đến doanh thu của mình. Một nhóm anh em thân thiết của tôi đang nghiên cứu tìm nguồn lao động từ trong nước và hoàn chỉnh giáo án nâng cấp tay nghề thợ nail để có thể “lấp đầy” khoảng trống của tình trạng “thừa tiệm thiếu thợ” đã và đang ảnh hưởng không ít đến sự sinh tồn của ngành nghề giúp bao thế hệ người Việt tại Hoa Kỳ sinh tồn và phát triển như ngày hôm nay. Dù còn nhiều gian truân nhưng tôi và các bạn bè của tôi vẫn tin rằng, mỗi một ngành nghề nào cũng phải trải qua những thăng trầm, và ngành nail cũng không phải là ngoại lệ. Nhưng hy vọng rằng với những người tâm huyết với nghề nail này, sẽ cùng góp một bàn tay, để ngành nail sẽ trở lại nhịp phát triển mạnh hơn xưa. Hy vọng và luôn tin như thế !
MC NHÂN TRẦN
